Frankrijk binnenwater en kust
Laatste update: februari 2024.
Frankrijk: wat is er op het water te beleven?
Vooraf: in het algemeen kun je een tocht door Frankrijk vergeten als de minimale doorvaarthoogte van de boot hoger is dan 3,45 meter. Als de boot breder is dan 4 meter moet je ook gaan opletten want sluizen en tunnels zijn vaak niet veel breder dan 5 meter. Diepgang zal voor de meeste motorboten geen probleem zijn, Zeilboten zonder mast maar met kiel moeten ook heel goed letten op de diepgang. Er is een uitstekende overzichtskaart van de binnenvaarwegen van Frankrijk (6e editie) waarop je precies kunt zien waar je kunt komen met jouw boot.
De tocht door Frankrijk als deel van het ‘rondje’ Maas-Moezel-Rijn is wellicht nog het meest bekend en erg mooi. Plan deze tocht goed in verband met waterhoogten en waterplantengroei. De route is ook een uitstekende cursus sluis varen want onder de 100 zul je moeilijk uit komen. Als je het ‘rondje’ wat naar het zuiden uit breidt dan kun je ook naar zijrivieren van de Rijn varen zonder tegen de stroom in te gaan en zelfs de aansluiting naar het Main-Donau kanaal richting Zwarte Zee of de Rijn bij Basel af slaan door Frankrijk naar de Middellandse zee. Maar dit zijn reizen voor vele maanden of reizen die je in stukken moet knippen want voor het bekende ‘rondje’ zijn toch wel minimaal 5 weken nodig.
Een minder bekend rondje, maar in veel minder tijd te doen, gaat via de gebieden van de Eerste wereldoorlog in Belgie naar Noord Frankrijk en dan door Belgie weer terug. Let echter goed op de voorgenomen werkzaamheden op deze route in 2024.
Parijs is een prachtige bestemming maar niet in de zomermaanden van 2024 want de Olympische spelen worden er gehouden en zonder verzegelde grijs- en zwart water tank kom je de havens niet in.
Als je de tijd hebt kun je door varen naar de Middellandse zee. Dat kan via de Parijs-route, de Rijn (tegen de stroom: met semi-planerende of planerende boot) of het canal du Midi. Die laatste optie heeft sterke beperkingen qua doorvaarthoogte en vereist een lange aanloop via zee.
Een rondje via de zee kun je ook maken door de rivier de Somme af te varen vanaf het havenplaatsje Saint Vallery en Somme. Deze route loopt ook via een gebied geteisterd door de eerste wereldoorlog en kent tal van bijzondere plaatsen. Via binnenwater kun je weer terug naar Nederland of naar het Zuiden richting Seine en van daaruit naar Rouen en via de zee weer terug naar Nederland.
Via de zee is de Atlantische kust prima te bereiken met daarin veel hoogtepunten zodra je Calais gepasseerd bent. Prima via Groot Brittanie heen of terug te doen maar ook als je aan de Franse kant blijft is er een hoop te ontdekken, vooral ook in de kleinere havenplaatsjes waarvan de toegang afhankelijk is van het tij. De kanaaleilanden zijn een interessante stop in een baai met veel interessante plaatsen aan de Franse Kust. Mocht je hogere temperaturen willen opzoeken dan is de Golf van Biskaje ook een prachtige baai. Maar let op dat het hier ook behoorlijk kan spoken dus maak een goede weerplanning. Zeilboten hebben in de Golf regelmatig last van aanvallen door Orca’s, met name wat verder uit de kust.
De Middellandse zee kust van Frankrijk is natuurlijk ook een heerlijk gebied. Maar de weg er naar toe is lang en de havens zijn er vaak peperduur. Dus wel iets om goed te plannen.
Kaarten en Gidsen
Bloc Marine is een zeer behulpzame Franse gids die jaarlijks wordt uitgegeven voor de Middellandse zee, Spanje-Portugal, de Antillen en de Atlantische kust. Voor die laatste bestaan twee versies: de Bloc Marine Atlantique die naast de Franse ook de Belgische en Engelse kusthavens bevat en een schat aan informatie over regels, uitrusting en navigeren. Het bevat ook korte samenvattingen in het Engels. De versie Bloc Atlantique Cotier is een stuk kleiner en bevat alleen de Franse kusthavens en geen Engelse samenvattingen. Beide bevatten getijdentabellen, stromingskaarten, gedetailleerde zeekaarten van de kustlijn, kaarten en foto’s van alle havens naast de informatie over de havens. Dat laatste wordt verder uitgewerkt in de App van Bloc Marine (gratis) waarin ook de geldende haventarieven staan.
Natuurlijk kun je ook gebruik maken van de eveneens jaarlijks uitgegeven Reeds Almanac of de Cruising Almanac.
Er is een overvloed aan informatie beschikbaar over het varen in het binnenland en langs de Franse kust. Kijk eens op de sites van de bekende aanbieders van dit soort gidsen en kaartmateriaal. Tip: er is een vrij recente overzichtskaart van de binnenvaarwegen van Frankrijk uitgegeven door Imray. Imray heeft ook recente uitgaven waarin de binnenvaarwegen gedetailleerd beschreven worden (Engels). Daar naast zijn er de erg goede gidsen voor binnenlandse gebieden van Editions du Breil (Engels, Frans, Duits). Maar let op het jaar waarin ze gemaakt zijn. De boeken van Hollandia zijn prima om een tocht langs de kust uit te stippelen; 'Het Kanaal’ is redelijk recent (2022). Voor het binnenland kun je beter naar andere gidsen kijken want het boek van Hollandia is gedateerd (2018) en beperkt zich tot Noord-Frankrijk. De gids ‘Cruising the inland waterways of France & Belgium’ van de CA is recenter (2022) en bestrijkt een groter gebied.
Kaartmateriaal op papier voor de Atlantische kust is beschikbaar van Imray of NV. Navioncs is het beste en meest recente kaartmateriaal voor de meeste plotters, tablets en lap-tops. NV kaarten werken op plotters van B&G en Simrad maar altijd op een tablet of lap-top. Let er op dat de tablet voldoende intern geheugen heeft. NV kaarten beschikken over een heel gedetailleerde getijdenstromingsfunctie in stappen van 10 minuten. Geen overbodige luxe voor de Atlantische kust.
Navionics, Imray en NV zijn ook beschikbaar voor de Middellandse zee.
De Shell Channel Pilot (achtste editie 2021) is een standaard boekwerk met veel info over de Franse kust in het kanaal gebied (Engels). In de webshop van de Cruising Association zijn ook veel gidsen in het Engels te vinden over binnenlandse vaarwegen in Frankrijk. Die zijn ook electronisch te verkrijgen (tegen betaling) en gratis voor leden.
Handige App’s;
De Navi App (Appstore) van VNF bevat actuele stemmingen en gepland onderhoud. Dat valt ook op EuRIS te zien maar dan voor heel Europa. De Bloc Marine App (App store) geeft veel actuele haveninformatie langs de kust.
Vereiste papieren:
Naast de standaard papieren (klik hier): ICC (Vaarbewijs 2) niet verplicht voor zeilboten op zee, wél in het binnenland. Motorboten zijn altijd (boven de 6 PK) vaarbewijsplichtig. Eigendomsbewijs verplicht: ICP is als zodanig geldig maar formeel niet op Frans deel van de zee. Gebruiksvolmacht van de eigenaar als de boot geleend is, Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering Boot met Internationaal Verzekeringsbewijs verplicht. Kijk hier voor de officiële informatie.
Vignet binnenland
Op vaarwegen in beheer bij de VNF is het hebben van een vignet verplicht. Klik hier om on line het vignet te kopen. Goedkoop is anders maar er zit een ‘simulator’ in de website om te kunnen kijken hoeveel het gaat kosten. Tot 31 maart krijg je 10% korting.
Vereiste uitrusting:
Zee. Met zeebrief: SOLAS regels (klik). Zonder zeebrief en/of woonachtig in Frankrijk: reddingsvesten, zaklamp, brandblusser, bilgepomp, sleeptouw, anker, getijdentabel, reddingsboei, drie rode handfakkels, magnetisch kompas. Als je verder als 6 mijl (< 60 mijl) vanaf de dichtst bijzijnde haven vaart daarbij nog: harnas en zekeringslijn per persoon aan boord van een zeilboot, één harnas en zekeringslijn aan boord van een motorboot, een reddingsvlot, navigatiemiddelen om een route te volgen, EHBO uitrusting, een middel om weerberichten aan boord te ontvangen, vaste marifoon, getijdentabel, navigatiekaarten, aanvaringsreglement, logboek, kaart met dag- en nachtkenmerken van schepen, kaart met betekenis betonning.
Binnenland (exclusief Lac Léman): reddingsvest voor alle opvarenden, brandblusser, een reddingslijn, een sleeplijn, waterdichte zaklamp of reflectietape (zit op een goed reddingsvest) gedragen door alle opvarenden (alleen wanneer in ruim open water), een lensinrichting.
Aanrader: voor het varen door Frankrijk is het goed eens even te snuffelen in de website van een beroeps schipper van de Picaro die er vaak vaart. Ten eerste bevat het veel goede feitelijke informatie (let op dat dit niet allemaal actueel is) maar het schetst ook de positie van de binnenvaartschippers in de vaak smalle vaarwegen: begrijpen wat de (on-) mogelijkheden van een ander zijn (let op het stuk over oplopen) is vaak erg behulpzaam bij het samen varen.
Aanrader: na de oversteek van Engeland naar Frankrijk met de boot langs de kust van de golf van Biskaje door naar Spanje. Dit is onderwerp van een reeks video’s in de serie Great Motorboat Tour. Bekijk de hele serie korte videoverslagen achter elkaar op deze YouTube link. Onderbreken kan.
Grensoverschrijding komen van of gaand naar een land buiten het Schengen gebied. Klik hier voor de officiële regels of kijk bij de pagina over de Kanaaleilanden of GB. Let op; Ierland is geen Schengen gebied.